ARBA'UNA HAADITH (34) HADISI NA TALATIN DA HUDU

An karɓo daga Abu Sa'id Alƙhuduriy (R.A) ya ce, “Na ji Manzon Allah (ﷺ) yana cewa, "Duk wanda ya ga abin ƙi, to ya gusar da shi da hannunsa, in ba shi da iko, ya gusar da shi da harshensa, in ba shi da iko, to ya ƙi abin a zuci, wannan shi ne mafi raunin imani" Muslim ne ya rawaito shi (#49).

SHARHI

Malamai suka ce, wannan hadisi yana cikin nassosin da ke nuna wajabcin umami da kyakkyawan aiki, da hani ga mummuna. Wannan kuma shi ne tabbatacce cikin ayoyin

Alƙur'ani da dama. Don haka wannan hadisi yana bin ayoyin da suke nuna wajabcin cewa, duk inda aka ga mummunan abu, to a ƙi shi, duk kuma inda aka ga abu mai kyau, a ja hankalin mutane su bi shi.

Cewa ka gusar da shi .da hannunka ko ka gusar da shi da harshenka, wannan ba wajibi ba ne a kan ɗaiɗaikun al'umma. A'a! Wajibi ne a kan waɗanda suke da ikon yin hakan a cikin al'umma. Za ka iya ganin abin ƙi yana faruwa, kana son ka hana su da harshenka, amma ba ka da dalilai na shari'a da za ka gamsar da wanda yake aikata wannan Samar a kan ya bari. Ka ga, ba kai ne wanda wajibin yake kanka ba, sai dai ka yi ƙoƙari ka sanar da wanda kake ganin zai iya wa'azantar da shi, ya faɗakar da shi, ya ba shi dalili, don ya sanar da shi, ba kai ba. Kai din idan ka fara, ba za ka iya kaiwa ko'ina ba, saboda ba ka da dalili, ba ka da abin da za ka gamsar da shi ɗin. Wajen ture abin ƙi ko ɓarna da hannu kuwa, da ma wannan, sai dai ko a ƙwaryar gidanka ne, za ka iya hanawa da hannunka. Amma idan ya zo titi, waɗansu suka zo suna sayar da barasa a unguwarku, suka buɗe shagon sayar da barasa, ai bazaka taho da sanda ka ture suba, ko kace zaka fasa kwalbar barasar, ka yi tafiyarka ne. In ka yi haka, sai ka gan ka a police station, ana cewa sai ka biya kuɗin giyar da duk ka zubar. Ka ga ai ta ɓaci! Haka kuma ko da wani lokaci in za ka gusar da ɓarna, sai ka ga menene abin da zai biyo baya? In ka san in ka ture ɓarna alheri ne zai biyo baya, to wajibi ne ture wannan ɓarnar. In kuwa ka san wannan ɓarnar ba za ka iya ture ta gaba ɗaya ba, amma dai ka rage mata ƙarfi, za ka iya ture kashi ɗaya bisa uku ko rabinta, wannan ma wajibi ne ka yi ƙoƙarin ture wannan ɓarnar. Idan ka san in ka ture ɓarna, wata ɓarnar ce makamanciyarta, za ta zo ta cike gurbin wannan, to sai malamai suka yi saɓani, Waɗansu suka ce ka barta, ta ci gaba da faruwa, waɗansu suka ce, a'a! kai dai ka ture wannan, waccan ai ba kai ka janyo ta ba. In kuma ka san, in ka ture ɓarna wata ɓarnar da ta fi ta girma ita za ta maye gurbinta, to haramun ne ka ce za ka ture wannan ɓarnar, sai dai ka ƙyale ta, ta ci gaba da faruwa, ita ƙarama ce, a maimakon ka je ka ture wannan babbar ɓarna ta zo. Wannan yana cikin fiƙihun da malamai suka yi magana a kansa, musamman Ibnul ƙayyim a cikin littafinsa I’iIamul Muwaƙi’in.